Celem zmian przepisów dotyczących doręczeń korespondencji sądowej jest wyeliminowanie istniejących wątpliwości i ujednolicenie praktyki sądowej oraz komorniczej. Ustawodawca nie zadbał jednak o to, aby wprowadzane zmiany dotyczące procesu doręczenia osobie fizycznej korespondencji sądowej, który powinien być pojmowany całościowo, weszły w życie w tym samym terminie.
Ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw dokonano zmian przepisów kodeksu postępowania cywilnego (dalej: kpc), ustawy o kosztach komorniczych (dalej: ukk) oraz ustawy o komornikach sądowych (dalej: uks) w zakresie dotyczącym dokonywania doręczeń korespondencji sądowej osobom fizycznym. Zmiany wprowadzone ustawą nowelizującą z dnia 4 lipca 2019 r. nakazujące doręczanie, za pośrednictwem komornika, korespondencji osobom, które nie odebrały dwukrotnie awizowanej przesyłki (art. 1391 kpc), od samego początku budziły szereg wątpliwości interpretacyjnych (zob. P. Wojnicz, Doręczenie pierwszego pisma w sprawie cywilnej – wybrane problemy, „Radca Prawny w Administracji” 2021, nr 2, s. 42–45). Zmiany w ukk i uks weszły w życie już 15 kwietnia 2023 r., a zmiany w kpc – 1 lipca 2023 r.
Zmiana zakresu podmiotowego i przedmiotowego
Jeżeli pozwany będący osobą fizyczną, pomimo powtórzenia zawiadomienia zgodnie z art. 139 § 1, nie odebrał wysłanego pod wskazany adres pozwu, innego pisma procesowego lub orzeczenia wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających ani nie ma zastosowania art. 139 § 2 lub inny przepis szczególny przewidujący skutek doręczenia – przewodniczący zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu odpis pisma sądowego dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego odpisu pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika. Celem wprowadzonej zmiany jest jednoznaczne wskazanie, że omawiany tryb doręczeń dotyczy jedynie osób fizycznych, którym korespondencja doręczana jest na adres zamieszkania. Przepis podmiotowo obejmuje wyłącznie osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami. Przedsiębiorcom doręcza się pisma sądowe zgodnie z art. 133 § 21 kpc na adres korespondencyjny wskazany w CEIDG albo inny adres korespondencyjny podany przez taką stronę.
Nowelizacja przepisu doprecyzowuje obowiązującą regulację (w ślad za funkcjonującą praktyką) przez wskazanie, że w sposób przewidziany w § 1 doręczane mają być również orzeczenia sądowe, a nie tylko pozew lub pisma procesowe.
Weryfikacja adresu pozwanego
Zupełnie nowym rozwiązaniem, wynikającym z § 11 dodanego do art. 139¹, jest możliwość odstąpienia przez przewodniczącego (sędziego lub referendarza) od zobowiązania powoda do doręczenia korespondencji pozwanemu za pośrednictwem komornika. Stosownie do treści nowego przepisu może to nastąpić, jeżeli pomimo nieodebrania przez adresata korespondencji aktualność wskazanego w pozwie adresu pozwanego nie budzi wątpliwości. W zamyśle ustawodawcy przepis powinien mieć zastosowanie, gdy adres pozwanego jest znany sądowi z innych prowadzonych postępowań. Jest to założenie nazbyt optymistyczne.
Po pierwsze, natłok spraw przydzielonych do załatwienia osobom sprawującym wymiar sprawiedliwości jest tak znaczny, że w istocie tylko przypadek może zrządzić, iż ta sama osoba będzie zarządzała więcej niż jedną sprawą tego samego pozwanego i niejako przy okazji dostrzeże możliwość autonomicznego usunięcia wątpliwości. Dlatego właściwym rozwiązaniem prawnym, dynamizującym postępowanie sądowe, którego ustawodawca nie wprowadził, byłoby znowelizowanie przepisu w takim kierunku, że sędzia lub referendarz jest zobligowany ustalić, czy w jakimkolwiek systemie informatycznym wspierającym pracę konkretnego sądu jest potwierdzenie tego, że pozwany odebrał korespondencję sądową pod adresem wskazanym przez powoda. Pożądane byłoby przy tym wskazanie, jaki czas, który upłynął od ustalonego skutecznego doręczenia, uprawnia przewodniczącego do uznania doręczenia pocztowego za skuteczne pomimo niepodjęcia korespondencji w terminie.
Po drugie – omawiany przepis nie będzie wywierał w większości spraw żadnych skutków praktycznych. Zwalnia on przewodniczącego tylko od zobowiązywania strony do doręczania pisma przez komornika, ale nie ma jakiegokolwiek przepisu w kpc, który uprawniałby sąd do uznania doręczenia pocztowego za skuteczne, z upływem terminu powtórnego awizowania korespondencji doręczanej przez pocztę, tylko dlatego, że przewodniczący nie ma wątpliwości. W konsekwencji, przy restryktywnej wykładni przepisów, przywołane mankamenty nowego rozwiązania mogą być usuwane poprzez aktywną postawę strony powodowej, polegającą tylko i wyłącznie na składaniu już w pozwie albo w odrębnym piśmie, najpóźniej do wydania przez przewodniczącego zarządzenia, o którym mowa w art. 139¹ § 1 kpc, wniosku o ocenę załączonego dowodu na piśmie, wykazującego, że pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie.
Zgodnie z dodanym do art. 139¹ kpc § 3 w przypadku wykazania przez powoda dowodem na piśmie, że pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie, korespondencję przesłaną w sposób przewidziany w art. 139 § 1 uważa się za doręczoną. Jest to jedyny przypadek w kpc, w którym korespondencję przesłaną osobie fizycznej przez pocztę uważa się za doręczoną. Takiego skutku ustawodawca nie przypisał do sytuacji, gdy przewodniczący nie ma wątpliwości co do wskazanego w pozwie adresu zamieszkania (art. 139¹ § 11 kpc).
Ograniczenie katalogu przesłanek
Dotychczasowa praktyka dowiodła, że katalog przewidzianych w art. 139¹ § 2 kpc w dotychczasowym brzmieniu sytuacji, w których powód mógł uchylić się od doręczenia pisma za pośrednictwem komornika, został ukształtowany nazbyt szeroko. Przewidziana w przepisie możliwość wskazania aktualnego adresu pozwanego prowadziła do tego, że powód, chcąc uniknąć zawieszenia postępowania, potem jego umorzenia i utraty korzystnych skutków wynikających z wniesienia pozwu (np. przerwanie biegu przedawnienia), mógł cyklicznie, bez żadnych obostrzeń, wskazywać dowolny „aktualny” adres.
Zgodnie ze znowelizowanym art. 139¹ § 2 kpc powód w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia mu zobowiązania, o którym mowa w § 1, składa do akt potwierdzenie doręczenia korespondencji pozwanemu za pośrednictwem komornika albo zwraca korespondencję wraz z dowodem na piśmie, że pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie. Po bezskutecznym upływie terminu stosuje się art. 177 § 1 pkt 6.
Obecnie, w odróżnieniu od poprzedniego stanu prawnego, jedynym wyjątkiem zwalniającym stronę od obowiązku doręczenia pisma za pośrednictwem komornika i pozwalającym na uniknięcie zawieszenia postępowania przez sąd jest przypadek, gdy powód wykaże, i to tylko na piśmie, że pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie. Dla prawidłowej wykładni analizowanych przepisów fundamentalne znaczenie ma wydana powodowi korespondencja.
Obowiązki powoda
Dalszy bieg postępowania i jego skuteczne zakończenie zależą od tego, czy w terminie określonym w art. 139¹ § 2 kpc powód:
- zwróci korespondencję wraz z dowodem na piśmie, że pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie;
- złoży do akt potwierdzenie doręczenia korespondencji pozwanemu za pośrednictwem komornika.
Z art. 139¹ § 2 kpc wynika, że nie jest możliwe złożenie pisma z dowodem na piśmie bez zwrotu korespondencji przekazanej do doręczenia. Przeciwna możliwość zdaje się rysować na kanwie nowo wprowadzanego art. 139¹ § 3 kpc.
Podjęcie przez powoda decyzji o doręczeniu korespondencji przez komornika nie wyklucza możliwości zdobycia przez powoda dowodu na piśmie równolegle z innych źródeł, np. innego toczącego się postępowania procesowego czy egzekucyjnego albo na skutek korespondowania z pozwanym. Przy czym podkreślenia wymaga to, że cały czas opisywana jest sytuacja dotycząca dowodzenia zamieszkiwania pod adresem wskazanym w pozwie. Zdobycie dowodu na piśmie, na zamieszkiwanie pozwanego w innym miejscu powinno skutkować złożeniem do sądu pisma z tym dowodem i wnioskiem o doręczenie przez pocztę pod ten adres.
Dowód z innych źródeł może być pozyskany w różnym momencie czasowym:
- przed złożeniem wniosku do komornika o dokonanie doręczenia;
- po złożeniu wniosku do komornika, ale przed faktycznym doręczeniem korespondencji pozwanemu;
- po złożeniu wniosku do komornika i faktycznym lub tylko formalnym doręczeniu korespondencji przez komornika.
W zależności od chwili pozyskania przez powoda i użycia dowodu na piśmie w postępowaniu sądowym różne mogą być skutki dla postępowania sądowego i postępowania komorniczego o doręczenie.
Przed złożeniem wniosku do komornika
W przypadku, gdy dowód zostanie pozyskany przez wierzyciela przed złożeniem komornikowi wniosku o doręczenie, oczywiste jest to, że powód może złożyć sądowi dowód zamieszkiwania pod adresem wskazanym w pozwie oraz bez trudu zwrócić przekazaną do doręczenia korespondencję, gdyż fizycznie nią dysponuje.
Skutkiem takiego działania powoda będzie to, że sąd stwierdzi skuteczność doręczenia już uprzednio dokonywanego przez pocztę, i w przypadku, gdyby korespondencja zawierała orzeczenie, stwierdzi jego prawomocność, opierając się na tych pouczeniach o środkach zaskarżenia, które były zawarte przy doręczeniu przez pocztę. Wynika to jednoznacznie z dodanego do art. 139¹ kpc § 3 – w przypadku wykazania przez powoda dowodem na piśmie, że pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie, korespondencję przesłaną w sposób przewidziany w art. 139 § 1 uważa się za doręczoną.
Przed faktycznym doręczeniem korespondencji
W przypadku, w którym dowód zostanie pozyskany przez wierzyciela po złożeniu wniosku do komornika, ale przed doręczeniem korespondencji pozwanemu, wierzyciel ma możliwość złożenia sądowi tego dowodu, ale musi zadać sobie trud odzyskania od komornika i zwrócenia sądowi przekazanej do doręczenia korespondencji. Jeśli nie otrzymał zwrotu, powinien zostać wezwany przez sąd do uzupełnienia tego braku formalnego pisma (art. 139¹ § 2 kpc), a bezskuteczny upływ terminu może skutkować nawet zawieszeniem postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 kpc. W konsekwencji powód powinien złożyć u komornika wniosek o zawieszenie postępowania w zakresie doręczenia korespondencji do czasu uznania przez sąd (na skutek analizy dowodu), że uprzednie doręczenie pocztowe jest skuteczne, oraz wnieść do komornika o zwrot koperty z korespondencją, po to, aby złożyć ją w sądzie.
W przypadku uznania przez sąd dowodu za przekonujący, jeśli korespondencja zawierała orzeczenie, stwierdzi jego prawomocność, na podstawie pouczenia o środkach zaskarżenia, które było zawarte przy doręczeniu jej przez pocztę, z uwagi na możliwość uznania przesyłki za doręczoną (art. 139¹ § 3 kpc). W takim przypadku wierzyciel będzie mógł cofnąć wniosek o dokonanie doręczenia przez komornika, albo gdyby tego nie zrobił – postępowanie o doręczenie ulegnie umorzeniu po upływie 6 miesięcy (art. 824 § 1 pkt 4 kpc). Skutkiem złożenia tego wniosku lub bezczynności wierzyciela powinno być umorzenie przez komornika postępowania o doręczenie i rozstrzygnięcie w formie postanowienia o kosztach tego postępowania, przy czym w zakresie opłaty stałej w kwocie 60 zł, pobranej na podstawie art. 41 ust. 1 ukk, komornik pomimo umorzenia postępowania nie zwraca jej wierzycielowi, gdyż nie jest to opłata za doręczenie, lecz opłata stała od wniosku powoda o bezpośrednie i osobiste doręczenie pism.
W dalszej kolejności powód powinien złożyć sądowi rozpoznającemu sprawę postanowienie o określeniu kosztów postępowania o doręczenie, w celu zasądzenia ich od pozwanego jako kosztów procesu (uchwała SN z 20 października 2022 r., III CZP 96/22).
Po faktycznym lub tylko formalnym doręczeniu korespondencji
W przypadku, w którym dowód na piśmie zostanie pozyskany przez powoda po doręczeniu korespondencji przez komornika, możliwość jego złożenia do sądu wraz z kopertą zawierającą korespondencję przekazaną do doręczenia zależy od tego, czy doręczenie komornicze było doręczeniem faktycznym, czy tylko formalnym.
Na podstawie art. 3 ust. 4 pkt 1 uks komornik na wniosek powoda zobowiązanego przez sąd osobiście doręcza bezpośrednio adresatowi zawiadomienia sądowe, pisma procesowe oraz inne dokumenty sądowe za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty, albo stwierdza, że adresat nie zamieszkuje pod podanym adresem. Zgodnie z art. 3a ust. 1 uks czynności zmierzające do doręczenia powinny być podjęte w ciągu 14 dni. Skutkiem czynności podjętych przez komornika może być faktyczne doręczenie korespondencji pozwanemu w miejscu zamieszkania, ale także w kancelarii (na skutek awizacji) czy innym (art. 3a ust. 1b uks) lub dorosłemu domownikowi tylko w miejscu zamieszkania (art. 3a ust. 3 uks).
Czynność doręczenia, faktycznego wydania przesyłki przez komornika, stwierdzana jest w praktyce protokołem, przy czym nie wynika z przepisów uks, że protokół ma odpowiadać wymogom z art. 809 kpc, co oznacza, że właściwy byłby jakikolwiek dokument przygotowany przez komornika, z którego wynika faktyczny odbiór korespondencji.
Przekazanie korespondencji do rąk adresata albo dorosłego domownika oznacza, że powód nie ma możliwości skutecznego użycia przed sądem dowodu na piśmie, iż pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie, bo nie jest w stanie zwrócić sądowi korespondencji, który to wymóg statuuje art. 1391 § 2 kpc. Dotyczy to zarówno dowodu pozyskanego od komornika w postępowaniu o doręczenie (protokół/przygotowany dokument odbiorczy), jak i jakiegokolwiek innego dowodu. Artykuł 1391 § 3 kpc w ogóle nie ma wtedy zastosowania. Skutecznym doręczeniem jest to dokonane przez komornika i od jego daty liczy się upływ terminów zakreślonych pozwanemu w korespondencji sądowej. Nie można wtedy też zastosować art. 1391 § 3 kpc, bo nie występuje nawet możliwość uznania pisma pierwotnie wysłanego pocztą za doręczone.
Skutkiem czynności podjętych przez komornika może być także ustalenie, że adresat zamieszkuje pod adresem wskazanym przez powoda, ale może nie dojść do faktycznego doręczenia mu korespondencji, bo np. pozwany nie stawi się po nią w kancelarii, albo dorosły domownik w miejscu zamieszkania nie podejmie się jej przyjąć i przekazać adresatowi. Zgodnie z art. 3 a ust. 3 ukk w przypadku bezskutecznego upływu terminu do odbioru pisma pismo uważa się za doręczone w ostatnim dniu tego terminu, a komornik zwraca pismo podmiotowi zlecającemu doręczenie, informując go o dokonanych ustaleniach oraz o dacie doręczenia.
Powód może dysponować zarówno dowodem na piśmie, jak i korespondencją, którą może zwrócić sądowi. Może też się zdarzyć taka sytuacja, że powód niejako dodatkowo pozyska odrębnie od postępowania komorniczego o doręczenie kolejny (inny niż protokół) dowód na piśmie. Wtedy ma możliwość wyboru:
- złożyć do sądu korespondencję wraz z dowodem na piśmie pozyskanym nie w postępowaniu komorniczym;
- złożyć do sądu korespondencję wraz z dowodem na piśmie pozyskanym w postępowaniu komorniczym.
W pierwszym przypadku powód ma możliwość uzyskania skutku z art. 1391 § 3 kpc, pozwalającego sądowi uznać doręczenie pocztowe za skuteczne. Sąd nie może wtedy praktycznie zastosować art. 1391 § 3 kpc, bo w materiale w postępowaniu „nie widzi” dokumentu „późniejszego doręczenia przez komornika”, a ściślej protokołu komorniczego na podstawie, którego pismo „uznaje się za doręczone”.
W drugim przypadku powód uzyskuje skutek z art. 1391 § 3 kpc, dlatego że sąd „widzi” późniejsze niż pocztowe „doręczenie” komornicze (ściślej: „uznanie za doręczone”), ale ono nie powoduje ponownego rozpoczęcia biegu terminów, co wynika z art. 1391 § 3 kpc. Skutek jest tożsamy niezależnie od tego, co sądowi powód przedłoży, a pozwany, który nigdy korespondencji nie otworzył, nie jest dotknięty w żaden sposób rzekomą sankcją.
Pozwany, który nie podejmie korespondencji wysyłanej pocztą, a następnie podejmie ją faktycznie od komornika, wbrew intencji ustawodawcy nie ponosi żadnych negatywnych skutków. Można byłoby zastosować art. 139¹ § 3 kpc w pełni tylko, gdyby w praktyce sądy zdecydowały się z urzędu uznawać przedkładane do sprawy potwierdzenie faktycznego doręczenia korespondencji pozwanemu przez komornika, na adres wskazany w pozwie, za dowód na piśmie, że pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie. Wymagałoby to jednak egzekwowania od komornika sądowego bezwzględnego wpisywania w protokole doręczenia adresu, miejsca, pod którym dokonano doręczenia. Pozwany może mieć korespondencję doręczoną w adresie znanym komornikowi z innych postępowań albo nie można wykluczyć, że komornik zna pozwanego i wręcza mu korespondencję w dowolnym miejscu. Ostatecznie komornik, w przypadku niezgodności adresu czy miejsca doręczenia z adresem wskazanym we wniosku o doręczenie, powinien ustalać, gdzie adresat zamieszkiwał w czasie awizacji, a to wymagałoby od sądu przekazywania mu takich danych, co obecnie nie wynika z żadnego przepisu prawa.
W przypadku takiego liberalnego „z urzędu” podejścia sądu do konwersji potwierdzenia doręczenia komorniczego na dowód na piśmie wydaje się, że pouczenia dla pozwanego zawarte w przekazanej do doręczenia korespondencji powinny mieć taką treść:
Sąd informuje, że w dniach od….do…. awizowano przesyłkę pod adresem….. Jeśli jest to adres tożsamy z adresem zamieszkania pozwanego, we wskazanych datach, to zakreślony do zajęcia stanowiska/wniesienia sprzeciwu/wniesienia zarzutów termin upłynął w dniu…….
Zajęcie stanowiska/wniesienie sprzeciwu/wniesienie zarzutów jest możliwe tylko wtedy, gdy zainteresowany złoży wniosek o przywrócenie terminu.
Ograniczenie doręczeń komorniczych w obszarze postępowania nieprocesowego
Ustawodawca uznał, że bezwzględne zastosowanie art. 1391 kpc we wszystkich sprawach, także w postępowaniu nieprocesowym, w tym w sprawach o stwierdzenie nabycia spadku lub zasiedzenie, wpływa hamująco na tok tych postępowań. Przykładowo, jeśli uczestnik postępowania odrzuca spadek, a następnie w toku tego postępowania, gdy ważą się losy dziedziczenia przez osoby z innej grupy, nie podejmuje korespondencji, to zbędne jest bezwzględne gwarantowanie mu formalnego prawa do sądu, skoro sam rezygnuje z uprawnień materialnych, i doręczanie korespondencji przez komornika. Korespondencja awizowana przez pocztę powinna być uznawana za doręczoną takiemu uczestnikowi.
Odzwierciedleniem tej intencji jest dodany art. 5111a kpc.
Zmiany w ustawie o komornikach sądowych
Zgodnie z art. 3a ust. 1a uks:
Wraz z wnioskiem, o którym mowa w art. 3 ust. 4 pkt 1, przedkłada się komornikowi zobowiązanie do dokonania doręczenia, o którym mowa w art. 1391 § 1 kpc. Przedłożenie zobowiązania adresowanego do pełnomocnika procesowego jest równoznaczne z wykazaniem przez pełnomocnika procesowego umocowania do wystąpienia z wnioskiem o dokonanie doręczenia.
Zmiana ta jest oczywista i pozwala na znaczące zmniejszenie nakładów fiskalnych i rzeczowych w postępowaniu o doręczenie.
Istotną zmianą, która jednoznacznie rozstrzyga dopuszczalność doręczenia korespondencji przez komornika w ramach tego samego postępowania o doręczenie pod inny adres, przynosi art. 3a ust. 1b uks. Zgodnie z tym przepisem jeżeli z informacji posiadanych przez komornika przed próbą doręczenia wynika, że podany adres jest nieaktualny, komornik doręcza pismo adresatowi pod znanym mu adresem, o ile komornik ten jest właściwy do dokonania doręczenia, albo zwraca pismo podmiotowi zlecającemu doręczenie, informując o dokonanych ustaleniach. Z kolei w art. 3a ust. 3 uks rozszerzono zakres miejsc, w których komornik może pozostawić zawiadomienie o próbie doręczenia.
Ponieważ do doręczeń należy podchodzić ze szczególną ostrożnością, należy ozekiwać, że przy wykorzystaniu współczesnych środków techniki komornik będzie utrwalał brak skrzynki, niedostępność drogi do drzwi i pozostawienie zawiadomienia w innym odpowiednim miejscu (np. brak skrzynki, do drzwi prowadzi furtka, za którą jest niebezpieczny pies, i zawiadomienie zawieszone zostaje w foliowej koszulce przy furtce) i wraz z protokołem przekazywał powodowi.
Kolejnym novum jest wynikająca z art. 3a ust. 3 uks możliwość wręczania korespondencji dorosłemu domownikowi, ale tylko pod podanym adresem. Mankamentem nowelizacji jest brak wyraźnego określenia, czy komornik może wydać przesyłkę w miejscu zamieszkania albo w kancelarii komuś, kto nie jest domownikiem, ale ma pełnomocnictwo obejmujące taką możliwość i okazuje je komornikowi.
Z art. 3 ust. 4 pkt 1 uks wynika, że komornik osobiście doręcza bezpośrednio adresatowi zawiadomienia sądowe, pisma procesowe oraz inne dokumenty sądowe za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty. Sformułowanie „osobiście” jest dość niefortunne, bo w świetle innych przepisów uks doręczeń mogą dokonywać asesor, aplikant, a w warunkach art. 153 ust. 1a nawet pracownik kancelarii. Zatem skoro słowo „osobiście” dotyczy komornika, to słowa „bezpośrednio adresatowi” dotyczą pozwanego. Znowelizowany art. 3a ust. 3 uks dozwalający doręczać korespondencję dorosłemu domownikowi musi być odczytywany jako wyjątek, a tych, jak wiadomo, nie należy wykładać rozszerzająco, co zdawałoby się przemawiać za niedopuszczalnością doręczania korespondencji pełnomocnikom.
Wydaje się jednak, że taka wykładnia stoi w sprzeczności z ideą wprowadzenia doręczeń komorniczych z 7 listopada 2019 r., których celem jest zapewnienie realnych gwarancji prawa do sądu. Lepiej doręczyć korespondencję pełnomocnikowi, niż potem procedować przywrócenie terminu.
Zmiany w ustawie o kosztach komorniczych
Omawiana nowelizacja nie wprowadza istotnych zmian w zakresie kosztów związanych z doręczeniami komorniczymi. Nie wprowadzono żadnych w obszarze art. 41 ust. 1 ukk i opłata od wniosku powoda o bezpośrednie i osobiste doręczenie pism w sposób przewidziany w art. 3 ust. 4 pkt 1 uks nadal wynosi 60 złotych. Opłatę pobiera się za doręczenie na jeden adres oznaczonego pisma w sprawie, niezależnie od liczby adresatów tego pisma tam zamieszkałych i liczby podjętych prób doręczenia.
Z kolei opłata stała od wniosku o podjęcie czynności zmierzających do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania adresata, o których mowa w art. 3 ust. 4 pkt 1a uks, nadal wynosi 40 złotych.
Do art. 41 dodano ust. 3 w brzmieniu:
Opłatę, o której mowa w ust. 2, komornik pobiera także w przypadku ustalenia aktualnego adresu zamieszkania w sposób przewidziany w art. 3a ust. 1b ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych.
Hipoteza art. 3a ust. 1 b uks obejmuje dwa stany faktyczne. Komornik zna inny adres niż wskazany przez powoda i dokonuje tam doręczenia oraz zna inny adres, ale nie może tam dokonać doręczenia, bo jest niewłaściwy miejscowo.
To rozróżnienie jest bez znaczenia. W każdym przypadku należy się komornikowi opłata 40 zł. W pierwszym stanie faktycznym powód uiszcza temu samemu komornikowi opłatę od wniosku 60 zł oraz 40 zł za znany mu z urzędu i wykorzystany w tym postępowaniu adres zamieszkania. W drugim stanie faktycznym także uiszcza temu samemu komornikowi opłatę od wniosku 60 zł oraz 40 zł za znany mu z urzędu, ale niewykorzystany w tym postępowaniu adres zamieszkania. Nie jest jednak tak, że powód może wykorzystać podany mu adres i złożyć bezpośrednio do innego komornika wniosek o doręczenie.
Ten protokół z ustaleniem innego adresu, pod którym zamieszkuje dłużnik, a pod którym komornik go nadsyłający nie może podjąć czynności, to dowód na piśmie, że pozwany zamieszkuje pod adresem innym niż wskazany w pozwie. W konsekwencji powód nie ponosi kosztów opłaty 60 zł za złożenie wniosku do innego komornika, lecz powinien w sądzie złożyć wniosek o doręczenie przez pocztę pod nowo wskazywany i udowodniony na piśmie adres, a na wypadek niepodjęcia w terminie korespondencji – o uznanie jej za doręczoną, na podstawie art. 1391 § 3 kpc.
Autor
Przemysław Wojnicz
Autor jest sędzią sądu rejonowego, przewodniczącym wydziału egzekucyjnego – stale sprawującym nadzór nad egzekucją sądową i działalnością komorników, znawcą problematyki egzekucyjnej.
